تحقق 92 درصدی بودجه عملیاتی بر روی کاغذ و صفر درصدی در اجرا!

محمد کردبچه مشاور رئیس سازمان برنامه و بودجه ارزیابی عملکرد مدیران را یکی از اهداف اساسی بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد ذکر کرد و گفت: ارزیابی عملکرد مدیران باید مستمر و بر پایه گزارش باشد نه این که مدیری یک جدول بدهد و بعد خیالش راحت باشد که گزارش عملکرد داده است.

کردبچه، در نشستی خبری که به صورت آنلاین از محل سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، با تشریح وضعیت بودجه ریزی عملیاتی در این سازمان افزود: با کمال تاسف کمترین توجه از سوی رسانه ها به موضوع بودجه ریزی عملیاتی بوده درحالی که یکی از بهترین عملکردها را در میان احکام برنامه ششم توسعه داشته است. وی با بیان این که موضوع محاسبه «بهای تمام شده» هر کدام از فعالیت های دستگاه های مختلف یکی از اجزای مهم بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد است، ادامه داد: محاسبه بهای تمام شده هر فعالیت دستگاه های اجرایی کار بسیار پیچیده ای است که نیازمند یک نرم افزار خاص است.

کردبچه ،ارزیابی پاسخ گویی مدیران، تضمین و تحکیم پاسخ گویی مدیران از طریق انعقاد تفاهم نامه عملکردی بین مدیران ، استقرار نظام بودجه ریزی هدفمند و نتیجه محور و ارزیابی مستمر عملکرد مدیران را از جمله اهداف بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد ذکر کرد و افزود: ارزیابی عملکرد مدیران باید مستمر و بر پایه گزارش باشد نه جدول.وی همچنین با اشاره به بند 16 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی در خصوص تکلیف دستگاه های اجرایی به کاهش اعتبارات و صرفه جویی گفت: 89 درصد بودجه دستگاه ها مربوط به چهار امور هزینه ای شامل آموزش، سلامت، دفاع و رفاه اجتماعی است و دستگاه ها اغلب موفق به صرفه جویی در ارقام اعتبارات در این بخش ها نمی شوند بنابراین باید از طریق افزایش بهره وری صرفه جویی نیز محقق شود.

کردبچه تاکید کرد: هدف اصلی بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد افزایش بهره وری است که تنها راه صرفه جویی در اعتبارات هزینه ای است.

مشاور رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به این که 92 درصد سه مرحله اول بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد محقق شده است،‌گفت: در سه مرحله اول اجرای این بودجه ریزی 92 درصد تحقق وجود دارد و در برآورد بهای محقق شده و تفاهم نامه در بخش نظارت بیشتر از نمره 10 نمی‌توان داد. تعداد تفاهم نامه‌های عملکردی از تعداد انگشتان دست بیشتر نیست.

کردبچه افزود:‌ بودجه دستگاه‌ها باید بر مبنای بودجه ریزی مبتنی بر عملکرد تخصیص داده شود که بنده به عنوان متولی این مسئله در کمیته تخصیص اعتبار حضور ندارم.

بودجه ریزی عملیاتی چیست؟

اصولاً دولت ها برای اداره امور خویش نیازمند امکانات و منابع متعددی هستند تا به وسیله آن بتوانند به مردم خدمت کنند و مشکلات مختلف جامعه را حل نموده و در حفظ و حراست از شئون مردم، تربیت و رشد استعدادها، سلامتی جسم انسان ها و سایر موارد اقدام نمایند که طبعاً دولت ها برای ارائه همه این وظائف و خدمات نیاز به بودجه دارند. در سال های اخیر پيشرفت هاي نظري و كاربردي در فرايند هاي بودجه ريزي به گونه ای بوده است كه اكنون در نظام ملي اقتصادي پيشرو، بودجه به مهم ترين ابزار هدايت و تخصيص بهينه منابع در جهت دستيابي به اهداف توسعه تبديل گشته است. بطور كلي بودجه‌ريزي عملياتي عوامل صرفه‌جويي و اثربخشي را به ابعاد سنتي بودجه‌ريزي اضافه مي‌كند. نظام بودجه‌ريزي عملياتي بين كارآيي و اثربخشي نیز تمايز قائل مي‌شود.

در جهان امروز بودجه ریزی به صورت ابزاری مؤثر در جهت مدیریت صحیح دولت و بخش عمومی به شمار می آید. آگاهی مدیران و متصدیان امور از تکنیک های نوین بودجه ریزی، علاوه بر استفاده عقلایی از منابع و تخصیص بهینه آن، بستر مناسب برای رشد و کارایی دستگاه های دولتی را فراهم می آورد و نیز از اسراف و تبذیر اموال عمومی جلوگیری نموده و توزیع عادلانه و مطلوب منابع ملی را به دنبال خواهد داشت.

ویژگیهای بودجه عملیاتی

– چارچوب زمانی برای انجام بودجه عملیاتی باید واقع گرایانه باشد.
– برنامه های استراتژیک می بایست با معنی، با تفکر و براساس نیازها و بر مبنای داده ها و اطلاعات و به منظور تهیه بودجه عملیاتی باشد.
– شکل بودجه عملیاتی باید ساده و قابل فهم باشد تا اجرای آن بهتر و ساده تر صورت گیرد.
– قوه مجریه و مقننه نیازمند فهم هدف و روابط حاکم بر بودجه عملیاتی هستند به طوری که تعهدات اجرای بودجه عملیاتی نمایان شود.
– نتایج اغلب خارج از کنترل هستند.
– قانونگذاران باید نقش فعال تری در اجرای بودجه عملیاتی اجرا کنند.

روشهای اجرای بودجه ریزی عملیاتی

به طور کلی سه روش اصلی اجرای بودجه ریزی عملیاتی، شامل حسابداری قیمت تمام شده، کارسنجی و هزینه یابی بر مبنای فعالیت، وجود دارد، هرچند از روش هایی نظیر بودجه سرانه و روش ثابت گرفتن هزینه کل نیز به عنوان روش های بودجه ریزی عملیاتی نام برده می شود