شماره نهم فصلنامه تخصصی نظارت مالی : نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی، FMIS، درس آموخته‌های دیگران
نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی، موضوع آیین نامه بند (ز) تبصره (۱۹) قانون بودجه ۱۴۰۲ کل کشور یک فرصت برای اصلاح اساسی و بنیادین، نظام مالیه عمومی است. به نظر می‌رسد، بتوان بخش بسیار زیادی از کاستی‌های موجود در نظام مالیه عمومی کشور را از این طریق اصلاح نمود. در دنیای امروز، مدیریت مالی بخش عمومی برای دولت‌ها و سازمان‌های دولتی بسیار حیاتی است. با توجه به پیچیدگی روند مالی و نیاز به شفافیت در استفاده از منابع مالی، نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی به‌عنوان یک راهکار جامع و کارآمد مطرح شده‌است. نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی، به افراد و سازمان‌های مختلف از جمله مدیران مالی، رئیسان سازمان‌ها، کارشناسان حسابداری و حسابرسان وظایف خاص خود را اختصاص خواهد داد. با توجه به شفافیت بالا و دسترسی آسان به اطلاعات، نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی، به کاهش هزینه‌های دولت، بهبود کارایی در استفاده از منابع، پاسخ‌گویی بهتر به نظام‌های حسابرسی و کنترل دقیق هزینه‌ها کمک می‌کند.
لینک دانلود شماره نهم فصلنامه تخصصی نظارت مالی : نظام یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی، FMIS، درس آموخته‌های دیگران
IFMIS یک سیستم نظارت و گزارش استاندارد است که تمام نیازهای اطلاعاتی دولت را در یک پایگاه اطلاعاتی واحد ادغام می‌کند و امکان ثبت و گزارش مداوم اطلاعات را فراهم می‌کند. و به دولت این امکان را می‌دهد که تصمیمات کلان را اتخاذ کند و از عملکردهای بخش عمومی به‌طور مشخص حمایت کند و تمام حرکات مالی کشور را به اطلاع مردم برساند. اما باید در نظر داشت که هر سیستم اطلاعاتی مدیریت مالی مؤثر، نیازمند اطلاعات مرتبط، قابل فهم و به‌موقع است.
پیاده‌سازی سیستم مدیریت یکپارچه اطلاعات مالی
IFMIS و IFMS هر دو یک سیستم مدیریت اطلاعات مالی هستند، اما تفاوت‌هایی در آنها وجود دارد. IFMIS مخفف عبارت Integrated Financial Management Information System است و بیشتر برای مدیریت بودجه و حسابداری دولتی استفاده می‌شود. در حالی که IFMS مخفف عبارت Integrated Financial Management System است و بیشتر برای شرکت‌ها و سازمان‌های خصوصی استفاده می‌شود. IFMS علاوه بر حسابداری، قابلیت‌های مدیریت منابع انسانی و مدیریت پروژه را نیز دارا می‌باشد. PFM مخفف عبارت Public Financial Management است و به مجموعه فعالیت‌هایی اشاره دارد که برای مدیریت مالی دولت‌ها و سازمان‌های عمومی انجام‌می‌شود. این فعالیت‌ها شامل بودجه‌ریزی، حسابداری، مدیریت منابع مالی، نظارت بر عملکرد مالی و گزارشگیری است. هدف اصلی PFM بهبود کیفیت و شفافیت مدیریت مالی دولت‌ها و سازمان‌های عمومی است. اصطلاح “مدیریت مالی عمومی” معمولاً عناصر یک چرخه بودجه سالانه را توصیف می‌کند که معمولاً حول تنظیم بودجه، اجرای بودجه؛ حسابداری و گزارش، امنیت و نظارت و حسابرسی متمرکز است. یک سیستم PFM باید تضمین کند که منابع عمومی به اولویت‌های استراتژیک مورد توافق تخصیص می‌یابد و برای اطمینان از کارایی تخصیص، تخصیص مجدد از اولویت‌های کمتر به اولویت‌های بالاتر را حمایت می‌کند. همچنین باید با دستیابی به حداکثر ارزش برای پول در ارائه خدمات، کارایی عملیاتی را تضمین کند.
فناوری اطلاعات و ارتباطات نوظهور (ICT) می‌تواند نقش مهمی در بهبود سیستم‌های مالی عمومی با ترویج جامعیت و شفافیت بیشتر اطلاعات در سراسر نهادهای دولتی ایفا کند. در نتیجه، معرفی سیستم‌های مدیریت مالی یکپارچه به‌عنوان یک جزء اصلی (و در بسیاری موارد یک محرک) اصلاحات مالی عمومی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه معرفی شده‌است. با این حال، تجربه دیگران در اجرای آن، نشان‌می‌دهد که علی‌رغم مقدار قابل توجهی از منابع تخصیص‌یافته به چنین طرح‌هایی، پروژه‌های IFMIS در کشورهای در حال توسعه یا به کندی پیش می‌روند و یا اینکه متوقف می‌شوند، زیرا آنها با چالش‌های اساسی ماهیت نهادی، سیاسی، فنی و عملیاتی مواجه بوده و اغلب نیز آنها را در پیاده‌سازی IFMIS کمتر در نظر می‌گیرند. مطالعات موردی کشورهای موفق نشان‌می‌دهد که عوامل تسهیل کننده در اجرای موفقیت‌آمیز IFMIS شامل تعهد روشن مقامات ذیربط در اصلاحات مالی، آمادگی فناوری اطلاعات و ارتباطات، طراحی صحیح پروژه، رویکرد مرحله‌ای، توانایی مدیریت پروژه و همچنین منابع کافی و ظرفیت منابع انسانی اختصاص داده شده به پروژه است.